Glazbeni instrumenti

[Hush]

Gudalo osim ?to proizvodi ton ima i zadatak da ga oblikuje ? artikulira. Artikulacija se posti?e raznovrsnim pokretima gudala. Naj?ire gledano potezi gudala mogu se svrstati u 3 grupe: tzv. le?eće, skačuće i bacane.
1. Pri izvođenju le?ećih poteza gudalo se ne podi?e sa ?ice.
2. Kod skačućih poteza gudalo vi?e ili manje poskakuje na ?ici.
3. Kod bacanih se poteza gudalo bačeno na ?icu odbija i ponovno vraća, obično vi?e puta uzastopno,
uslijed sudara 2 elastična tijela.

1. U le?eće poteze spadaju: legato, d?tach? (čita se: deta??), martelato ili lour? (čita se: lur?) poznat i pod
imenom portamento.
a) Legato je potez u kojem se neprekidnim kretanjem gudala u jednom smjeru izvodi veći broj
tonova. Označava se lukom iznad tonova.
b) D?tach? (franc. = odvojeno) je potez koji podrazumijeva da se svaki ton proizvodi zasebnim
potezom, tako da se i čuju kao odvojeni, ali se između njih zvuk uistinu ne prekida, jer gudalo ne
napu?ta ?icu, niti zastaje na njoj. Za d?tach? ne postoji nikakva oznaka nad notama; dakle
nedostatak oznake podrazumijeva ovaj potez gudalom.
Ovisno od toga koliki se dio gudala koristi pri ovim potezima razlikuju se:
1) veliki d?tach? ? u ?irokom potezu, cijelom du?inom gudala, pogodan za du?e tonove i sna?nu zvučnost;
2) srednji d?tach? ? kod kojeg se u bilo kojem stupnju dinamike i obično pri kraćim tonovima gudalo kreće za
otprilike polovicu svoje du?ine
3) mali d?tach? ? u kratkim potezima, gornjom polovicom ili pri samom vrhu gudala, podesan za vrlo brzo
nizanje tonova (najče?će jednakog trajanja); redovito u tihom zvuku

c) Martelato (talijanski martello = čekić) ? je potez kojim se dobivaju kratki i odsječno razdvojeni tonovi
u jačoj dinamici. Oznaka za njega je niz uspravnih klinčića (') iznad ili ispod note. Pri njegovu se
izvođenju zvuk prekida jer se gudalo za trenutak zaustavlja između 2 tona ostajući na ?ici. (Zvuk se
prekida jer zaustavljeno gudalo djeluje kao svojevrstan prigu?ivač.)
d) Lour? (čita se: lur?) ili portamento je svojevrsni ?ote?ani legato?. Njegova se izra?ajnost ostvaruje
izvjesnim podvlačenjem svakog pojedinog tona pod zajedničkim lukom. Označava se
kombinacijom točke i crtice iznad nota.